Stresli yaşamın da etkisiyle günümüz toplumunda görülme sıklığı giderek artan tükenmişlik sendromu, önemsenmesi ve mutlaka tedavi edilmesi gereken psikolojik bir sorundur. Genellikle yoğun ve stresli bir iş yaşantısı içerisinde bulunan kişilerde görülen tükenmişlik sendromunda başarısızlık hissi, enerji düşüklüğü, bireyin kendini yorgun ve bitkin hissetmesi gibi problemler baş gösterir. Bu sorunların şiddeti hastalığın şiddeti ile paralel olarak artmaya devam eder. Hastalık ani bir şekilde gelişmez, yavaş yavaş ve sinsi bir şekilde ilerleyerek belirti vermeye başlar. Bu nedenle hastalar ve yakınları genellikle hastalık belirli bir şiddete ulaşıncaya dek durumu önemsemez ve tedavi gerekliliği hissetmez. Sendromun ilerlemesi durumunda hastalık, kişiler için dayanılmaz ve başa çıkılmaz bir hale gelebilir, bazı kişilerin istemeden işini kaybetmesi ve sosyal çevrelerinden uzaklaşması gibi sonuçlara yol açabilir. Bu nedenle hastalık fark edildiği andan itibaren mutlaka tedavi sürecine başlanmalıdır.
Tükenmişlik sendromu belirtileri nelerdir?
Bedensel tükenmişlik hissi
Duygusal tükenmişlik hissiyatı
Kişiyi esir alan olumsuz düşünceler
Karamsarlık
Basit işleri bitirmekte zorlanma
İşten soğuma
Umutsuzluk
Kendini değersiz hissetme
Azalmış mesleki özgüven
Unutkanlık ve dalgınlık
Sürekli yorgunluk ve bitkinlik hissiyatı
Dikkat dağınıklığı
Uyku problemleri
Kabızlık ve ishal gibi sindirim sistemi düzenine ilişkin bozukluklar
Kalp çarpıntısı ve solunum güçlüğü
Baş, sırt ve bacaklar olmak üzere vücudun belirli bölgelerinde ağrılar
Tükenmişlik sendromu tedavi yöntemleri nelerdir?
Tükenmişlik sendromu her ne kadar bireyin sosyal ve psikolojik yaşamını altüst etse de tedavisi kolay ve oldukça etkilidir.
- Egzersiz mutluluk hormonu salgılatır
- Atıştırmayın, oturarak öğün yapın
- Sevdiklerinizle vakit geçirin
- Hobilerin önemini anlayın
- Öğrenmeyi bırakmayın
- İşlerinizi paylaşmaya çalışın
- Odağınız iş olmasın
- Psikolojik destek alın
Biz beslenme ile ilgili olan kısmına gelirsek;
Tükenmişlik sendromunun neden olduğu iş yükü ve bitkinliğin kontrolsüz ve duygusal beslenmeyi tetiklediğini bunun da doğal olarak kilo kontrolünü zorlaştırdığını bilmekteyiz.
“Yapılan çalışmalar, tükenmişlik sendromunun duygusal yeme bozukluğu ve kontrolsüz beslenmeyle yakından ilişkili olduğunu çok açık bir şekilde gösteriyor” diyor.
“Bu nedenle, çalışan yetişkinlere sunulan kilo kaybı programları ve kilo yönetimi programları; iş yükünü ve yorgunluğu değerlendirmek ve davranışsal terapi yoluyla yüksek iş yükünü veya yorgunluğu ele alabilen yollar içermelidir.”
“Küçük porsiyonlar tüketmek veya kilo yapan yiyeceklerden kaçınmak bilişsel kısıtlamaya örnek olarak verilebilir. Ayrıca bilinçli yemek yenmelidir. Bilgisayarla ilgilenirken, telefonla ilgilenirken yani odak noktası başka bir yerdeyken yenilen yemeğin miktarı abartılmaya mahkumdur. Bu yüzden yemek yerken sadece yemek ile ilgilenilmeli; odaklanarak, 5 duyuyla yemek yenilmeli.”
Tükenmişlik sendromu durumunda kilo almamak için öncelikle stres anında yemek yerine yapılacaklar listesi hazırlanmasının yarar sağlayacağını belirtmek isterim: “En az 10 maddeden oluşacak liste hep göz önünde olmalı.
Listeye; Su içmek, biraz yürüyüp gelmek, müzik dinlemek, ortam değiştirmek, gevşeme egzersizi yapmak, sevilen birisi ile telefon görüşmesi yapmak gibi maddeler eklenebilir. Bu listenin hepsi denendikten sonra yemek yeme isteği halen geçmemişse son çare olarak yemek yenilmelidir. Ayrıca iş yerinde yüksek kalorili atıştırmalıklar el altında bulundurulmamalı, mümkünse hiç alınmamalıdır.”
‘’Bu süreçte taze meyvelerden ve sebzelerden ağırlıklı olacak şekilde ve karbonhidrat kısıtlaması yapılmış bir beslenme düzeni oturtmalısınız’’
‘’Kahve ve çayı yine bu süreçte biraz daha kısıtlamanız gerekmektedir.’’
