Çocuklarımızın fizyolojik ve zihinsel gelişiminde tükettikleri gıdaların güvenilir ve besleyici olması yanında zararlı etkileri olan gıda bileşenlerini içermemesi çok önemlidir. Okul çağındaki çocuklarımızın sağlıksız gıdalardan korunması, güvenli ve besleyici gıdalara eğitim gördükleri okullarda ulaşmalarının sağlanması Tarım ve Orman Bakanlığının sorumluluğundadır.
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı resmi ve özel okul/kurumlarda satılan gıdalarla ilgili olarak “Okul Gıdası Hakkında Tebliğ” 22.10.2020 tarihli ve 31282 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştı. Bu Tebliğ, söz konusu okulların bünyesinde faaliyet gösteren kantin, kafeterya, yemekhane, büfe, çay ocağı gibi gıda işletmelerinde doğrudan öğrenciye satışa/tüketimine sunulacak olan hazır ambalajlı gıdaların “okul gıdası onayı” ve “okul gıdası logosu” ile ilgili hususları belirlemektedir. Tebliğin yürürlüğe girmesi 11.09.2023 tarihine ertelenmişti, ancak bu tarihte tekrar ertelenmesi, çocuklarımızın sağlıklı beslenmesine gereken özen ve önemin verilmediğini düşündürmektedir.
Çocukların tüketim alışkanlıklarını olumlu yönde etkileyecek, sağlıklı ve dengeli beslenmelerini teşvik edecek bu uygulamanın 2023-2024 eğitim-öğretim yılının başladığı bu günlerde tekrar ertelenmesine rasyonel bir açıklama bulmakta zorlandığımızı belirtmeliyiz.
Sağlıklı nesil yetiştirme hedefi ile 2020 yılında hazırlanmış “Okul Gıdası Hakkında Tebliğ”, üç yıl geçmesine rağmen yürürlüğe alınmamış, yaklaşık 20 milyon çocuğumuz, okullarımızda gıda satışı yapan işletmecilerin insafına bırakılmıştır. Okul Gıdası Hakkında Tebliğin bir amacı da merdiven altı işletmelerin ürettiği ve Türk Gıda Kodeksine uygun olmayan ürünlerin okullara girişini engellemekti. Okul Gıdası logolu ürünlerin tüketiciler tarafından görülmesi ve tespiti kolay olacaktı. Tebliğ ertelenince, ailelerin ve çocukların konu hakkında duydukları endişeler de giderilememiş oldu.
Ağustos 2023 verisi olan %73 (bir önceki yılın aynı ayına göre) gıda enflasyonu ile Avrupa’da birinci, dünyada dördüncü sırada yer alan ülkemizde, gıdada taklit tağşiş üretimin artacağını tahmin etmek zor olmayacaktır. Gıda işletmecisi ve üretici, satın alma gücü azalan okul harçlıklarına uygun gıda ürünleri için besleyici değeri düşük, kalitesiz ve güvenilir olmayan hammaddelere yönelebilecektir. Bu durumda çocuklarımızın sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişmelerinin güçleşeceği açıktır.
Çocuklarımızın güvenli, sağlıklı ve kaliteli gıdaya ulaşması öncelikle devletimizin sorumluluğundadır. MEB, şubat 2023’ten itibaren okul öncesi ve yatılı okullarda 1 öğün ücretsiz yemek verme kararını sadece yarı dönem sürdürmesi de kabul edilemez olup her kademede çocuklara bir öğün ücretsiz yemek sağlanmalıdır. Yine 2011-2018 yıllarında okullarda ücretsiz süt dağıtımının gerçekleştirildiği “Okul Sütü” programına tekrar başlanmalı, çocuklarımızın sağlıklı beslenme süreçlerine devletin katkısı sağlanmalıdır.
Geleceğimiz olan çocukların sağlıklı beslenmesi sosyal devlet olmanın gereğidir. Bugünün eksik beslenen çocukları gelecekte fiziksel ve zihinsel yetersizliğe sahip olarak bir neslin ortaya çıkmasına neden olacaktır. Tarım ve Orman Bakanlığı başta olmak üzere, gıda üreticileri, kantin işletmecisi ve okul idarecilerine kadar herkesin bu bilinçle sorumlu davranması gerekmektedir.
10 ay gibi uzun bir süreyi içeren yeni eğitim-öğretim yılında, okullarda gıda kaynaklı sorunların önlenmesi için, uygulamada etkin ve yeterli denetim yapılması gerekmektedir. Bu hedefle ilk olarak gıda denetimlerinde görev alan gıda eğitimi almış uzman sayısı artırılmalı, bakanlıklarda etkin denetim yapacak gıda mühendislerinin istihdamının artırılması yoluna gidilmelidir.
Etkin ve yeterli denetimlerin yanında okul yöneticileri, öğretmenlerimiz, veliler, okul aile birlikleri ve öğrencilerimiz de sağlıklı ve güvenilir gıda tüketimi hakkında bilinçlendirilmelidir.
Gıda Mühendisleri Odası olarak, sağlıklı ve dengeli beslenmenin önemine dikkat çekmek amacı ile yıllardır ilk ve orta öğretim öğrenci ve velilerine “Bilinçli Gıda Tüketimi Eğitimleri” vermekteyiz.
Bu konudaki çalışmalarımıza, 2023-2024 eğitim ve öğretim yılında da devam edeceğiz.
