TMMOB Gıda Mühendisleri odası olarak İçinde bulunduğumuz enflasyonist ortam, alım gücünün düşmesi ve geçim mücadelesi yurttaşların daha düşük kalitede gıdalara, bayramlarda şekerlemelere yönelmesine neden olmaktadır. Bazı gıda üreticileri de aynı sebeplerden ötürü mevcut hammaddeyi aşağı kademe kalitedeki hammaddelerle değiştirmekte ve katkı maddesi girdilerini artırmaktadır.
Bir kısım gıda üreticileri ve merdiven altı kaçak gıda üreten kişiler de taklit-tağşişe başvurmakta ve bu ürünler piyasada kontrolsüzce dolaşmaktadır. İçinde bulunduğumuz bu dönemde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından yıllardır Taklit-Tağşiş Listesi yayınlanmamasına rağmen taklit-tağşiş yapılan gıda sayısında belirgin bir artış olma olasılığı oldukça yüksektir.
Bu olasılığın gerçeğe dönüştüğü de zaman zaman yurtdışından yapılan bildirimlerle kanıtlanmaktadır. Bu noktada Tarım ve Orman Bakanlığı’nı görevini yapmaya, sorumluluklarını yerine getirmeye ve Taklit-Tağşiş Listesi’ni yurttaşlarla paylaşmaya davet ediyoruz. Gıda mühendisi ve gıda biliminin referans alınarak üretimi gerçekleştirilen gıda ürünlerinin tüketimi yurttaşlarımızın sağlığı açısından önem taşımaktadır.
Bayramda ve sonrasında gıda alışverişi yaparken ambalajsız bir biçimde, gıda saklama ve depolamaya uygun olmayan koşullarda satışı gerçekleştirilen ürünlerin fiziksel, kimyasal, biyolojik, radyoaktif riskler barındırabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Bu risklerin yanı sıra alerjen, taklit-tağşiş, sabotaj riskinin olduğu da unutulmamalıdır. Gıda mühendisi ve gıda biliminin referans alındığı yerlerde izlenebilirliğin sağlandığı, gıda analizlerinin yaptırıldığı, yurttaşın bilgilendirildiği, herhangi bir durumda muhatabın olduğu bilinmelidir.
Her gıda ürününde olduğu gibi satın alınan ürününü üreten gıda işletmesinin Tarım ve Orman Bakanlığı`na kayıtlı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Bunun için gıda ürünün etiketinde üretici firmanın adı veya ticari ünvanı ve adresiyle TR-XX-K-XXXXX formatında bir kayıt numarası olup olmadığı Gıda Güvenliği Bilgi Sistemi (GGBS)`den kontrol edilmelidir.
Şekerleme ürünlerinde kullanılan renklendiriciler yapay ve doğal olarak iki gruba ayrılmaktadır. Yapay renklendirici kullanımı dünya ülkelerinin gıda mevzuatlarında yer almakta olup bu izin kullanım limitleri ile sınırlandırılmıştır. Etiket üzerinde renklendiriciyle ilgili sağlık uyarısı olup olmadığı özellikle çocuklar için kontrol edilmelidir. Çikolata ve kokolin ayrımına da dikkat edilmelidir. Çikolatada hammadde olarak kakao ve kakao yağı kullanılırken, kokolinde kakao tozu ve bitkisel yağ çeşitleri kullanılmaktadır.
Tatlı şerbetleri pancar şekerinden ve mısırdan elde edilen şuruplardan hazırlanabilmektedir. Açıkta satılan şekerleme ürünleri ve tatlıların etiket bilgileri tezgahta mutlaka yer almalı ve satın alınırken etiket mutlaka kontrol edilmelidir. Bu ürünlerin analizinin gıda mühendisleri tarafından akredite gıda analizleriyle gerçekleştirildiği ve ürün içeriğinde yer alan bileşenlerin akredite laboratuvar analizlerinin dışında tespit edilmesinin mümkün olmadığı bilinmelidir.
Öte yandan ürün adıyla içerik bilgisinin eşleştirilmesi önem taşımaktadır. Örneğin ambalajının üzerinde fıstıklı yazan şekerli ürünün antep fıstıklı mı yer fıstıklı mı olduğu içindekiler kısmı kontrol edilerek tespit edilmelidir. Gıda ürününün etiketinin okunmasında zorluk yaşanması durumunda satın alınacak yerdeki personelden destek istenmelidir. Fiyat konusunda avantaj sağlamaya çalışan bir gıda işletmesinin ürün adıyla uyuşmayan içeriğe sahip şekerli ürünü satışa sunabileceği dikkate alınmalıdır. Ayrıca gıda ürününün ön yüzünde vurgu yapılarak ya da görselle belirtilen hammaddenin oranı da yüzde (%) olarak etikette yer almalıdır.
Sütlü tatlılar en yüksek +4-6 0C’de muhafaza edilmelidir. Bu ürünlerin satışının yapıldığı dolapların kapaklarının tamamen kapalı olduğundan emin olunmalıdır. Ürünler satın alındıktan sonra evlerimizdeki buzdolabına koyulana kadar soğuk zincirin kırılmamasına özen gösterilmeli ve ürün raf ömrü içerisinde tüketilmelidir.
Şeker, lokum ve çikolata ürünlerinde alerjen bulunabileceği gözden kaçırılmamalıdır. Yine etiket okuma alışkanlığımız bu konuda devreye giriyor. Kuruyemiş, süt ürünleri veya soya ürünlerine alerjisi/alerjen in toleransı bulunan kişilerin etikette yer alan alerjen uyarılarına dikkat etmesi gerekmektedir.
