Günümüzde stres ve anksiyete birçok insanın karşılaştığı yaygın sorunlardan biridir. İş stresi, sosyal kaygılar ve kişisel problemler zamanla kronik anksiyeteye yol açabilir. Bu tür durumlarla başa çıkmak için ilaç tedavisi sıkça tercih edilen bir yöntemdir. Ancak anksiyete ilaçları doğru kullanıldığında fayda sağlarken, bilinçsiz kullanım ciddi yan etkilere neden olabilir. Anksiyete tedavisinde kullanılan ilaçlar genellikle merkezi sinir sistemini etkileyerek gevşeme sağlar ve kaygıyı azaltır.
En yaygın kullanılan ilaç türlerinden biri benzodiazepinlerdir. Diazepam, lorazepam, alprazolam gibi ilaçlar hızlı etki göstererek anksiyeteyi azaltır. Kas gevşetici ve yatıştırıcı özellikleri vardır, ancak uzun süreli kullanımda bağımlılık riski taşır.Bir diğer grup ise seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) olarak bilinir. Fluoksetin, sertralin, paroksetin gibi ilaçlar beyindeki serotonin seviyelerini düzenleyerek kaygıyı ve depresyonu azaltır.
Uzun vadede etkili olup bağımlılık yapmaz, ancak başlangıçta mide bulantısı, baş ağrısı, uyku bozuklukları gibi yan etkiler gösterebilir.Serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI) olarak adlandırılan venlafaksin ve duloksetin gibi ilaçlar, serotonin ve norepinefrin seviyelerini artırarak kaygıyı azaltır. Bu ilaçlar enerji seviyesini artırabilir ancak bazı hastalarda yüksek tansiyona neden olabilir. Fiziksel anksiyete belirtilerini, çarpıntıyı, titremeyi ve terlemeyi azaltır.
Azapiron grubu ilaçlar da anksiyete ve depresyon tedavisinde kullanılan ilaç gruplarındandır. Benzodiazepinlerden farklı olarak sedatif ve bağımlılık yapıcı etkileri yoktur. ancak etkileri birkaç hafta içinde ortaya çıkar. Buspiron, bu gruptaki en yaygın kullanılan ilaç olup genelleşmiş anksiyete bozukluğu tedavisinde tercih edilir. Genellikle etkisini göstermesi 2-4 hafta sürebilir. Baş dönmesi, mide bulantısı ve baş ağrısı gibi yan etkiler görülebilir. Alkol, sedatif ilaçlar ve greyfurt suyu ile birlikte kullanılması önerilmez. Uzun süreli kullanımda güvenli olduğu için tercih edilen bir anksiyolitiktir.
Bu ilaçlar anksiyete belirtilerini azaltarak kişinin günlük yaşamına devam etmesini sağlar. Uyku düzenini iyileştirebilir, kaygıya bağlı mide ağrısı, çarpıntı ve baş ağrısı gibi fiziksel semptomları hafifletebilir. Ancak bilinçsiz kullanımı çeşitli riskler taşır. Özellikle benzodiazepinler uzun süre kullanıldığında bağımlılık yapabilir. SSRI ve SNRI grubu ilaçlar mide bulantısı, baş dönmesi ve iştah değişiklikleri gibi yan etkilere neden olabilir.
Ayrıca bazı ilaçlar aniden kesildiğinde yoksunluk belirtileri veya semptomların şiddetlenmesi görülebilir. Bu nedenle ilaçlar mutlaka doktor veya psikiyatrist kontrolünde kullanılmalıdır. Doz ayarlamaları doktor önerisi olmadan yapılmamalıdır. Tedavi sürecinde ilaçların yanı sıra psikoterapi, nefes egzersizleri ve yaşam tarzı değişiklikleri de önemlidir. Uzun süre ilaç kullanılması gerekiyorsa doktor kontrolünde düzenli takip yapılmalıdır.
Sağlıkla kalınız…
ebruzavalsiz@hotmail.com
