Göz, tüm vücut travmaları içerisinde yüzde 10-15’lik bir oranla en çok yaralanan organlar arasında yer alıyor. Bu yaralanmaların 3’te biri ise çocukluk çağında meydana geliyor. Çocuklar etrafını keşfederken, göz kazalarına büyüklerden daha fazla eğilimli oluyor. Göz kazalarının sebepleri arasında oyuncak seçiminin yanlış olması ön plana çıkıyor. Bu da geri dönüşü olmayan görme sorunlarına neden olabiliyor. Doç. Dr. Gamze Öztürk Karabulut, çocukluk döneminde görülen göz yaralanmaları hakkında bilgi verdi.
Okulların yarıyıl tatiline girmesi ile birlikte koronavirüs nedeniyle çocuklar bu sürecin büyük çoğunluğunu ev ortamında geçirmektedir. Bu tür dönemlerde çocukları bekleyen en büyük tehlikelerden birisi de tüm dünyada da önemli sağlık sorunları arasında bulunan ev kazalarıdır. Evde geçirilen zaman ev kazalarının sıklığını da artırmaktadır. Ev kazalarının arasında da göz kazaları büyük yer tutmaktadır. Çocuklar özellikle de 0-7 yaş arasındaki çocuklar daha sık hareket halindedir, etraflarını keşfetmeye çalışmaktadır ve kendilerini koruyacak beceriye sahip değildir. Bu grup çocukların göz travmalarına maruz kalma riski yükselmektedir.
Kapı kolları tehlike oluşturuyor
Göz travmasına uğrayan gözlere kısa sürede müdahale edilmezse çocuklarda kalıcı görme hasarı ya da kaybı görülebilmektedir. Ev kazaları her yaşta görülse de, çoğunlukla çocukları etkilemektedir. Çocukların boyları, hareketli halleri, merakları, keşfetme hisleri kazalara neden olabilmektedir. Örneğin evde oyun oynanırken koşulduğunda kapı kolları, uzaktan kumandalı arabaların telleri, ev kazaları ve göz travmaları açısından tehlike oluşturabilmektedir. Çocuklar boyları nedeniyle ev içinde koşarken dikkatsizlik sonucu gözlerini kapı kollarına çarpabilmektedir. Uzaktan kumandalı arabaların antenlerinin sivri uçları çocuğun eğilmesiyle birlikte göze girebilmekte ya da göz kapağını yırtarak hasarlayabilmektedir. Annesine yardım amaçlı sofradan tabak kaldıran çocuk bunu mutfak tezgahına koyarken elinden düşürebilmekte ve tabağın porselen parçası çocuğun gözüne gelerek ciddi travmalara neden olabilmektedir. Yine göze gelen bir darbe, oyuncak fırlatılması ile olabilecek künt bir travma gözde geri dönüşümsüz görme kayıplarına neden olabilir. Bu nedenle ebeveynlerin özellikle ev içinde önlem alması büyük önem taşımaktadır.
Göz bütünlüğü bozulabilir
Bu tür kazalar sonrasında göz kapağı yırtılması, kesici ya da delici bir aletle göz bütünlüğünün bozulması, retina ödemleri, retina yırtıkları meydana gelebilmektedir. Çocuklarda darbenin şiddetine göre göz hasarı oluşup, göz duvarı bütünlüğü bozulmazsa buna kapalı göz yaralanması denmektedir. Ancak ev kazası sonucunda kesici, delici, sivri bir aletle göz bütünlüğünün bozulması ve gözde yırtık oluşması açık göz yaralanması anlamına gelmektedir. Göze çarpan cisimler gözü yırtmadan da ciddi hasarlar ve kapalı göz yaralanmaları oluşturabilirler. Tüm bu hasarlar retina ödemlerine, retina altı yırtıklarına, göz içi kanamalarına ve retina dekolmanlarına sebebiyet verebilmektedir.
Ekran maruziyeti de gözlere hasar veriyor
Evde geçirilen zamanlar ekran maruziyetini de beraberinde getirebilmektedir. Dünya üzerinde miyop vakalarının artması cep telefonu ve tablet kullanımının artmasıyla ilişkilendirilmektedir. Ayrıca bu tür elektronik cihazlardan yayılan ışığın retina üzerinde olumsuz etkileri olabildiği düşünülmektedir. Ekrana bakarken konsantre olup göz kırpma sayısının azalması ile de kuru göz meydana gelmektedir. Bu nedenle özellikle çocuklarda total ekran maruziyetinin kısıtlanması önemlidir. Son dönemlerde çocukların oynadığı bir başka oyuncak türü de lazer ışıklı olanlardır. Bu tür oyuncakların retina üzerinde de olumsuz etkileri olabileceği düşünülmektedir. Evde ortada bırakılan temizlik maddeleri de çocuklar için başka bir tehlikedir. Göze temas eden kimyasal bir maddeyle gözün ön tabakasında ciddi hasarlar, yapışıklıklar ve hatta görme kaybı ile sonuçlanan beyazlaşmalar görülebilir.
Cerrahi tedaviler ön planda
Bu tür kazalar meydana geldiğinde en kısa zamanda göz doktoruna başvurulmalıdır. Eğer açık yaralanma mevcutsa yani göz bütünlüğü bozulmuşsa dokular cerrahi müdahale ile dikilmelidir. Yine göz kapağı yaralanmalarının tedavisi de cerrahidir. Burada dikkat edilmesi gereken gözyaşı kanallarının kesilip kesilmediğinin kontrol edilmesidir. Kapalı yaralanmalarda retina problemleri görüldüğünden bu yönden sıkı takip, gerekirse de cerrahi müdahale yapılmalıdır. Göze kimyasal madde kaçması durumunda göz çevresi, iç kısmı ve kapakların içi bol su ile yıkanmalı, madde en kısa zamanda gözden uzaklaştırılmalı, en kısa zamanda göz doktoruna başvurmalıdır.
Ailelere büyük görev düşüyor
Bu nedenle ebeveynlerin çok dikkatli olması; ev içinde önlemler alması gerekmektedir. Aileler herhangi bir göz travmasıyla karşılaştığında mutlaka bir göz hekimine başvurmalıdır. Oyuncak seçimine dikkat edilmesi, kesici-delici aletlerin ve kimyasal maddelerin çocukların ulaşamayacağı yerlere konulması önem taşımaktadır.
