Canan Ketenoğlu: Agorafobi

Temel özelliğinin “korumaktan korkma” olduğu kabul edilen bu bozuklukta yaşanan korkular temel olarak üç ana tema çerçevesinde gelişmektedir. Bunlar, evden ayrılma korkusu, yalnız kalma korkusu ve evden uzakta iken yardım almanın güç olabileceği yerlerde ya da çaresizlik ve yetersizlik duyguları uyandıran durumlarda bulunma korkularıdır. Tüm bu korkuları ortaya çıkaran korku ise, hasta için bu durumlarda yaşanması olası bir panik atağının ortaya çıkacağı korkusudur.

Panik bozukluğu bulunan hastaların üçte birinin agorafobi belirtileri gösterdikleri düşünülmektedir.

İlk kez 1872 yılında Westhpal tarafından tanımlanan “agorafobi”, Yunanca pazar yeri anlamına gelen”agora” sözcüğünden köken almaktadır.

KLİNİK GÖRÜNÜM

Agorafobik bozukluk gösteren kişiler, korku duygusu ve panik atağı yaşayabilecekleri, yardım elde etmenin yada korku yaşama durumunda uzaklaşmanın zor olduğu sokak, mağaza, stadyum gibi açık alanlar ile asansör, sinema, tiyatro, lokanta, kuaför gibi kapalı yerler ve uçak, otobüs, metro, gemi gibi ulaşım araçlarında bulunmaktan kaçınırlar. Tek başlarına sokağa çıkmak, kimi zaman da evde yalnız kalmak korku duygusu uyandırabilmektedir.

Bu ortamlarda bayılabileceği, kalp krizi geçirebileceği, nefes almakta güçlük çekebileceği, başının dönüp düşebileceği ya da hastanelik olabileceği korkuları yaşanmaktadır. Öte yandan diğer insanların yanında rezil olacakları, acınacak hale düşebilecekleri, idrar ya da dışkılarını tutamayacakları şeklinde korkular da gözlenebilir. Kontrolünü kaybedebileceği ve bunun sonucunda çırılçıplak soyunan öleceği, bağırıp çağırabileceği, insanlara saldırabileceği, eşi ya da çocuğu gibi yakınlarına zarar verebileceği, intihar edebileceği korkuları da sıkça izlenir.

Özetle bu hastalar önceden kestiremedikleri, aniden ortaya çıkabilecek ve engelleyemeyecekleri panik atağı ve benzeri durumların başlarına gelmesi sonucu zor durumda kalmaktan ya da bu durumlar nedeniyle diğer insanların yanında küçük duruma düşmek veya rezil olmaktan korkmaktadırlar.

Anksiyete beklentisinin genelleşmesi sonucu, kaçınılan durum ve ortamların sayısı da artmaya başlamakta ve hastalar sonuçta evlerinden hiç çıkamaz bir hale gelebilmektedir. Kimi zaman ise yalnız kendilerince güvenli olarak gördükleri belli başlı yerlere gittikleri gözlenebilmektedir.

Bazı hastaların sokağa ancak alkol ya da kaygı giderecek başka bir madde aldıktan sonra çıkabildiği izlenir. Çünkü bu tür maddeler panik belirtilerini o an için azaltmaktadır. Ancak pek çok hasta, alkol aldıklarının ertesi günü paniklerinin ve korkularının daha fazlalaştığını belirtmektedir.

AGORAFOBİ KLİNİK TİPLERİ,:

Panik bozukluğu ile birlikte agorafobi