Pandemi öncesinde yaptığımız kurumsal Check-up ve eğitim, seçme yerleştirme süreçlerimizde ve Beyond to Human ekibimiz gibi geleceği gören tüm HRM firmaları teknolojik olarak alt yapı ve uyum çalışmalarını, danışmanlık verdikleri firmalarda artırdılar.
Hatta 2019 yılında Osaka’da yapılan G20 zirvesinin önemli konularından biri Endüstri 4.0’ın yerini Toplum 5.0’a bırakması olacağının idi. Güncel bilgileri takip eden iş dünyası Toplum 5.0, insanı, gelecekteki teknolojik gelişmelerin insan yaşamının kalitesini nasıl etkileyeceğini ve toplumsal yaşama katkılarını dikkate almak gerektiği açıktır.
Toplum 5.0 odağına insan ve toplumu alması gözlenirken, Endüstri 4.0’dan farklı bir felsefeye sahiptir. Akademik araştırmalar ve iş dünyası, Endüstri 4.0 için “bilgi toplumu” ifadesi kullanılırken, Toplum 5.0 için “süper akıllı toplum” ifadesini kullanılmaya başlanmıştır.
Toplum 5.0 birey ve toplumu merkeze alması bakımından Endüstri 4.0’dan ayrılmaktadır. Endüstri 4.0’ın sanayi devrimi sonrası ortaya çıkması ve dolayısıyla endüstriyel faaliyetlere odaklanıyor olması, odak noktası sosyal refah ve bireylerin mutluluğu olan Toplum 5.0 ile arasındaki en temel farktır. Toplum 5.0’ın ortaya koyduğu yeni gelişmelerin başında, gerçek dünya ile sanal dünyanın tamamen bütünleşmiş hale getirilmesi gelmektedir. İçerisinde bulunduğumuz bilgi toplumunda, birbirinden bağımsız kaynaklardaki enformasyonların sistemler arası entegrasyonunun zayıf olduğu görülmektedir. Çok büyük bir hızla artmakta olan veri hacmi, büyük bir bilgi kirliliğini de beraberinde getirmekte ve bu durum mevcut veri havuzu içerisinde ihtiyaç duyulan bilgilerin bulunmasını ve analiz edilmesini zorlaştırmaktadır. Toplum 5.0 ile şimdiye kadar fonksiyonlarını birbirlerinden bağımsız şekilde gerçekleştiren ‘‘nesneler (things)’’ ile ‘‘sistemler’’ siber alan aracılığıyla birbirlerine bağlanarak tümleşik bir yapıya bürüneceklerdir. Bu kapsamda çeşitli alanlarda işlev gören farklı sistemlerin otomasyon yoluyla birbirleriyle bütünleşik halde çalışmaları planlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda yapay zekâ, nesnelerin interneti ve büyük veri gibi mevcut teknolojilerin aktif olarak kullanılması söz konusudur.
Günümüz bilgi toplumunda, bireyler siber ortamda çeşitli veri tabanlarına internet aracılığıyla erişerek bilgi, aramakta ve bu bilgileri analiz etmektedir. Toplum 5.0 ideallerinin gerçekleştirilmesiyle, siber alandaki büyük veriler yapay zekâ tarafından hızlıca analiz edilecek ve elde edilen sonuçlar fiziksel alandaki kullanıcılara geri bildirim olarak iletilecektir. Toplum 5.0’ın sunduğu tüm yeni gelişmeler şimdiye kadar çözüm aranan fakat henüz herhangi bir çözüm bulunamamış toplumsal problemlere yenilikçi, insan temelli ve kalıcı çözümler getirerek teknolojinin merkeze alındığı dünya düzeninden insan odaklı bir dünya düzenine evrilme amacı taşımaktadır.
Toplum 5.0 kavramı geçmişte var olan eksik bilgiden kaynaklı teknolojinin bir tehdit olarak algılanmasının, doğru bir yaklaşım değildir. Asıl olan bir yardımcı olarak algılanması görüşünü içermektedir.
Toplum 5.0 felsefesi, aslında günümüzde hala doğru anlaşılmamıştır. Aslında teknoloji ışığında gelişmesi beklenen ekonomi ve sosyoloji reformlarını doğru ve geniş kitlelere anlatmak önemli olmalıdır. Ve Japonya’dan aktarılan Toplum 5.0 felsefesiyle tam olarak geniş kitleye ulaşmak amaçlamaktadır.
Peki Japonya’da 2019- G20 zirvesinde konuşulan hedef başlıklarda Toplum 5.0 felsefesinde hangi yenilikler olduğunu söylemeliyiz.
- Yaşlanan dünya nüfusuna karşı çözümler geliştirmek
- Sanal dünya ile gerçek dünyanın beraber işler hale getirilmesi
- Nesnelerin internetinden toplumun çıkarları gözetilerek faydalanılması
- Çevre kirliliği ve doğal afetler için çözüm yolları üretilmesi
Bu toplumsal dönüşümün ve hedeflerin gerçekleşmesinde bazı engeller bulunmaktadır. Japonya Ekonomi Organizasyonu Keidanren, Toplum 5.0’ın geliştirilebilmesi için yıkılması gereken 5 önemli bariyeri de şöyle tanımlıyor:
- Hukuk sistemindeki engeller
- Nesnelerin dijitalleşmesindeki bilimsel boşluklar
- Kalifiye personel eksikliği
- Sosyo-politik önyargılar
- Toplumsal direnç
Bu süreçte şirketlerin, Beyond to Human gibi nitelikli kurumlarla profesyonel hizmet alması öncelikli konularından biri haline gelmiştir. Bunun yanında, işe alımlarda firma – elaman uyumu, yetenek ve kalifiye nitelikleri olan çalışanların bulunması, şirkete bağlılıklarının sağlanmasında, eğitim ve kariyer geliştirme olanaklarının varlığı ve liderlerin çalışanlarına koçluk yapabilmesi önemli noktalar olarak değerlendirilmektedir.
Toplumsal dönüşümü destekleyecek yeni yeteneklerin gelişimi için üniversitelerde de daha fazla desteklenmesi teknolojideki gelişmeleri destekleyecek yeni bölümler açılmış olması gerekir. Ayrıca şirketlerde bu dönüşüme hizmet edecek yeni pozisyonlarla katkı verilmesi toplumsal anlamda kalkınma için önem arz etmektedir.
Endüstri 4.0’ın getirdiği yapay zeka uygulamalarından faydalanmaya başlayan İnsan Kaynakları departmanları stratejilerine bu dönemde Toplum 5.0’ı da dahil etmeliler. Üzerine en çok düşünülmesi gereken konular ise yeteneğin bulunması ve şirkette işe başladıktan sonra kariyer planlaması, mevcut çalışanını yetenek yönetimi ve kapsayıcılık, çeşitlilik olmalıdır.
Başarılarımız ve ışığımız daim olsun.
Dr. Bahar Zeynep Barut.
baharzeynepb@beyondtohuman.com
