Bruksizmin gün içinde ya da uyku sırasında yapılan diş sıkma ve gıcırdatma eylemi olduğunu belirten uzmanlar, bu eylemin diş sağlığı açısından önemli sorunlar ortaya çıkarabileceği konusunda uyarıyor. Bruksizmin kadınlarda daha sık görüldüğüne dikkat çeken Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Hacer Fulya Üçem, agresif, rekabetçi veya hiperaktif kişilik tipine sahip olanlarda bruksizm riskinin yüksek olduğunu söylüyor. En kötü durumda, bruksizm sonucu dişlerin kaybedilebileceğine vurgu yapan Üçem, bruksizmi olduğunu düşünenlerin, diş hekimine danışmasını öneriyor.
Kadınlarda daha sık görülüyor
Bilinçsizce diş gıcırdatma veya sıkma sorununun bruksizm olarak adlandırıldığını belirten Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Hacer Fulya Üçem, “Gün içerisinde dişlerinizi sıkabilir ve gıcırdatabilirsiniz. Ya da gece uyurken (uyku bruksizmi) sahip olduğunuzun farkında bile olmayabilirsiniz.” dedi.
Uyanık bruksizmin, nüfusun yüzde 20’si tarafından bildirilen, esas olarak diş sıkma ile karakterize edilen yarı gönüllü bir eylem olduğunu ifade eden Üçem, “Kadınlarda daha sık görülür ve yaşla birlikte azalır. Tipik olarak stresle veya konsantrasyon gerektiren bir görevi yerine getirirken ortaya çıkar.” şeklinde konuştu.
Aşınmış dişler, yüz ve baş ağrısı bruksizm belirtisi olabilir
Uyku bruksizminin uyku ile ilişkili bir hareket bozukluğu olduğuna dikkat çeken Üçem, “Bu sınıflandırmadaki diğerleri, huzursuz bacak sendromu ve periyodik uzuv hareket bozukluğunu içerir. Uyku literatüründe uyku bruksizmi, sağlıklı bireylerde bir hareket bozukluğu veya uyku bozukluğu olmayan, ritmik (fazik) veya ritmik olmayan (tonik) olarak karakterize edilen uyku sırasındaki çiğneme kas aktivitesi olarak tanımlanır.” açıklamasını yaptı.
Bruksizmi olan hastalarda görülebilecek belirtilerin farklı olabileceğine değinen Üçem, “Aşınmış dişler, yontma veya kırık dişler, yüz ağrısı, aşırı hassas dişler, gergin yüz ve çene kasları, baş ağrısı, çene çıkığı, çenenin kilitlenmesi, diş minesinin aşınması, temporomandibular eklemde bir patlama veya tıklama, dil girintileri, yanağın iç kısmında hasar ve aşınma yüzeyleri gibi belirtiler ortaya çıkabilir.” diye konuştu.
Agresif, rekabetçi veya hiperaktif kişilerde bruksizm riski daha yüksek
Bruksizmin küçük çocuklarda daha yaygın olduğunu belirten Dr. Öğretim Üyesi Hacer Fulya Üçem, “Bu durum genellikle yetişkinlikte geçer. Agresif, rekabetçi veya hiperaktif bir kişilik tipine sahip bireylerde bruksizm riskinin yüksek olduğu gözlemlenmiştir. Bruksizm, sigara içenlerde içmeyenlere göre neredeyse iki kat daha yaygındır.” dedi.
Aşırı stres ve diş gıcırdatma sorunu için psikologdan yardım alınabilir
Stres ve diş gıcırdatmanın yan etkilerinden şikayetçi olanların, profesyonel yardım alması gerektiğine vurgu yapan Üçem, tedavi seçeneklerini ise şöyle sıraladı:
“Diş hekiminiz, dişlerinizi korumak için size geceleri kullanılmak üzere bir diş sıkma plağı verebilir. Ancak öğütmeyi durdurmaz, sorunun altında yatan nedenleri ele almanız gerekir. Kas gevşetici ilaçlar çeneyi gevşetmeye ve gece gıcırdatmayı durdurmaya yardımcı olabilir. Aşırı stres ve diş gıcırdatma sorunu yaşayan kişiler, bir psikologdan veya başka bir profesyonel danışmandan yardım isteyebilir. Biyolojik geri bildirim de dahil olmak üzere stresle başa çıkma ve gevşeme eğitimi konusunda yardım alabilir. Çene botoksu bruksizm olaylarını durdurmaz ama diş sıkmanın şiddetini azaltabilir ve bazı durumlarda fayda sağlayabilir.”
Bruksizm sonucu dişler kaybedilebilir
Bruksizm tedavi edilmediği taktirde dişlere zarar verebileceğinin altını çizen Üçem, “Dişlerinize verilen hasar, yüzey çatlaklarından kırık dişlere veya restorasyonlara kadar değişebilir. Bu diş ağrısına neden olabilir. En kötü durumda, bruksizm sonucu dişler kaybedilebilir. Bruksizmden kaynaklanan stres, dişleri destekleyen dokulara da zarar vererek dişlerin sallanmasına neden olabilir.” uyarısında bulundu.
Diş hekiminize danışmayı ihmal etmeyin
Çene veya kas ağrılarının genellikle çene kaslarını aşırı çalıştırabilen dişleri sıkma ve gıcırdatmanın tekrarlanan hareketinden kaynaklandığını belirten Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi Uzmanı Dr. Öğretim Üyesi Hacer Fulya Üçem, “Bruksizm, özellikle şakaklarda gerilim ve baş ağrılarına da neden olabilir, burası büyük bir kas olan temporalisin oturduğu yerdir. Bruksizm zamanla dişlerin minesini aşındırarak sıcak veya soğuk yiyecek ve içeceklere karşı artan hassasiyete yol açabilir. Aşırı bruksizm, özellikle önceden hasar görmüş veya zayıf noktaları varsa, dişlerin çatlamasına veya kırılmasına neden olur. Sonunda, dişler aşınarak oklüzal dikey boyutun kaybına neden olabilir.” dedi.
Bruksizmi önlemek için alınabilecek önlemlere de değinen Üçem, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bruksizminiz olduğunu düşünüyorsanız, diş hekiminizle konuşun. Size, kas gerginliğini azaltmaya yardımcı olabilecek kas gevşeticiler veya iğneler gibi ilaçlar önerebilir. Soruna katkıda bulunup bulunmadığını görmek için kullandığınız ilaçlar hakkında doktorunuzla konuşun. Üst veya alt dişlerinize uyan, kenetlemeyi veya gıcırdatmayı azaltmaya yardımcı olabilecek özelleştirilmiş splint de kullanabilirsiniz.”
