Konut fiyatlarının çok arttığı bir dönemdeyiz halkımıza göre.
Konut fiyatları, pandemi öncesi ekonomik nedenlerle ardından pandemiyle yaşanılan kapanmalarla yerinden kımıldayamamıştı. Pandemi sonrası aniden gelen fiyat artışları üç yılın birikiminin yansımasıydı oysa.
Kısaca konut fiyatları artmadı, olması gereken rakama yükseldi. Konut fiyatlarını arttıranlar ise açgözlü satıcıların ve maalesef işini etik yapmayan emlakçıların şişirdiği sahte rakamlar oldu.
Size kendi yaşadığım bir olayı anlatayım; bir villanın satış yetkisini verdi sahibi, piyasa araştırmasını yaptım, satılır rakamı tespit edip ilanı hazırladım ve yayınladım, iki gün sonra villa sahibi beni arayıp aynı sitede satılık başka villanın fiyatını söyledi ve kendi villasının rakamının düşük kaldığını iletti, rakamı yükseltti. Bir hafta sonra yine aradı ve yine diğer ilanın fiyatını yükselttiğini kendi villasının ucuza gitmesini istemediği için fiyatını yükseltmemi istedi.
İtiraz ettim ve durumu araştıracağımı söyledim. Bir villanın haftada bir fiyatının yükselmesi normal değildi.
İlandaki telefonu aradım ve müşteri gibi villayı sordum, görmek istediğimi belirttim. İçinde kiracı olduğu için ancak bir hafta sonra gösterebileceğini söyledi. Siteyi bildiğimi ilanındaki villanın hangisi olduğunu merak ettiğimi ısrarla söyleyince gevelemeye başladı.
Gayrimenkul danışmanı olduğumu açıkladım ve sürekli rakam yükselterek ne yapmaya çalıştığını sordum.
Yüzsüz bir şekilde anlattı. Elinde o sitede satılık villa yokmuş, bu yüzden fiyatı sürekli yükselterek benim satmak istediğim villanın satılmasını engellemeye çalışıyormuş. Ev sahipleri, fiyatların sürekli arttığını düşünerek telaşa kapılsınlar diye yapmış.
Telefonu kapattım ve ilanı verdiği platformu arayıp şikâyet ettim. Zaten bir süre sonra da bu tarz fiyat şişirenler tespit edildikçe maddi cezalar yağmaya başladı.
Bir yerin satılır rakamını satıcının yüce gönlü belirlemez. Satılır rakamı aynı bölgedeki 1 ay içindeki son satılmış olan muadilleri belirler. Ayrıca bağımsız kuruluşların hazırladığı eksper raporları belirler.
Yine bu eksper raporlarıyla ilgili bir anımı anlatayım; lüks bir sitede satılık daire ile ilgili satış yetkisi bana geldi. Vatandaşlık verilmesine uygun olduğu için eksper raporu gerekiyordu. Dairenin sahibi, dairesinin 12 milyon TL olduğunu ve o fiyatın altına satmayacağını ısrarla söyleyince satılır rakamın 8 milyon olduğunu ilettim. Kıyamet koptu tabi, eksper raporu çıkaralım rakamı görelim dedik. Eksper raporu 10 milyon çıkınca şaşırdım. Daire sahibi de büyük bir başarı elde etmişçesine anlatıyor; aslında rapor 8 milyon çıkmış, eksperin firmasını bulmuş bağrış çağrış biraz da para vererek 10 milyona çıkarmış raporu.
Rapor çıksa ne olur, alıcılar da saf değil ki onlar da alacakları yerleri araştırıyor.
O satıştan ben çekildim. Aradan birkaç ay geçti tesadüfen bir gayrimenkul ofisinden arkadaşla sohbet ederken o daireyi sattığını söyledi. Merakla kaça satıldığını sordum. Zorla 7.5 milyon TL satabildiğini anlattı.
Daire sahibinin istediği hayali rakam ve zorla çıkardığı eksper raporu bir işe yaramamış yine olması gereken fiyattan satılmıştı.
Bir süre sonra devlet, eksper raporlarına müdahale edilmesini engelleyen yasaları çıkardı da şimdi kimse hayali rakamların yer aldığı raporları çıkartamıyor neyse ki.
Artık eksper raporlarında gerçek satılabilir rakamlar yer alıyor.
Bir yer satmak istiyorsanız satıcılara yatırım tavsiyemdir; lütfen zihninizden ütopik rakamlar uydurmayın. Bir yerin satılır rakamını belirleyen birkaç durum var. Bunları öğrenin ve rakamı öyle belirleyin.
Ayrıca satmaya karar verdiğinizde kararınızı sürekli değiştirmeyin, müşteri geldikçe “aa malım değerli bak müşterisi çok,” deyip naza çekmeyin. Satmak istediğiniz yer elinizde kalır. Satılık bir yere duyulan ilgi ve alakanın bir süresi vardır. O süreyi geçirdiğinizde malınız satılmayan kusurlu mal durumuna düşer. Uzun süre satışta kalan yerlerin ya sahibinde bir sorun vardır ya da satılmak istenen mülkte bir olumsuzluk vardır ve müşterinin ayağı kesilir.
Hızlı karar almak her zaman kazandırır ve başka yatırımlara yönlendirerek kazanmanızı sağlar.
Bir yer almak isteyenlere de yatırım tavsiyemdir; önce ne alacağınıza ve bütçenize karar verin ve öyle araştırmaya başlayın. Kervan yolda dizilir derseniz yolda kalırsınız ve ne alırsanız alın memnun olmazsınız.
Önce karar verin sonra harekete geçin.
Bununla ilgili de bir anımı anlatayım; bir akrabam Samsun’dan aradı ve 450 bin TL inşaatı bitmek üzere olan bir daire satın alacağını fakat 50 bin TL’yi emlakçının alacağını hissettiğini ve aptal yerine konduğu için çok öfkelendiğini söyledi. 50 bin TL’ye takılmamasını ve almasını söyledim. Daireyi aldıktan beş ay sonra fiyatı 1 milyonu geçmişti. Beni her gördüğünde “iyi ki tavsiyeni dinledim,” dedi.
Genel yatırım tavsiyem ise; bir getirisi olsun diyorsanız İstanbul’dan ev alın, gün gelecek oda oda kiraya vereceksiniz. Kanada, Amerika, Paris, Londra’de ev değil oda kiralayabiliyor insanlar eğer ultra zengin değilse. Birkaç yıl içinde İstanbul’da bu duruma gelecek.
Bütçeniz kısıtlı ise tarla alın ve 9-10 yıl unutun, sonra ne kadar kazandığınıza inanamayacaksınız.
Herhangi bir yer alırken mutlaka o günkü kurdan döviz ve altın olarak kaça aldığınız not alın. Satmak istediğinizde ne kadar kazandığınızı anlamış olacaksınız.
Bir şey almak veya satmak isterseniz mutlaka profesyonel bir gayrimenkul danışmanınız olsun. Sizin yerinize pazarlık sürecini yönetir ve hiç fark edemeyeceğiniz birçok ayrıntıyı bilir, zarar görmenizi engeller. Bu da kendinize yapacağını bir yatırım tavsiyemdir.
