Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP), Japonya’nın sağladığı
1,8 milyon ABD Doları destek ile, Hatay ilinde hassas durumdaki denizel ekosistemi korumayı
amaçlayan yeni bir proje başlattı. “Hatay için İklim Eylemi” üç hedefe sahip: Birincisi,
Samandağ’da Akdeniz’e dökülen Asi Nehri’nin getirdiği atıkları temizlemek; ikincisi, mevzuat
düzenlemelerinin iyileştirilmesi ve halkın eğitilmesi yoluyla atıkların nehre boşaltılmasının
azaltılması; üçüncüsü ise, nehirleri tıkayan, su kalitesini düşüren ve yerel balıkçılık ekonomisini
tehdit eden bir istilacı tür olan su sümbülünün yayılmasının yarattığı tehdit ile mücadele etmek.
“Yerel iklim eylemi olmadan, iklim taahhütleri kâğıt üzerinde kalmaya mahkum sözlerden
ibarettir” diyen UNDP Türkiye Mukim Temsilcisi Louisa Vinton, “Hatay’daki yeni girişimimiz
sadece Asi Nehri ekosisteminin ve nihayetinde efsanevi Akdeniz’in karşı karşıya olduğu
tehditlerle mücadele etmekle kalmayacak, başka yerlerde de kolayca uygulanabilecek uygulamalı
iklim azaltım ve uyum çözümlerini test edip daha rafine hale getirecek.” şeklinde konuştu.
Proje, deniz çöpü ve atık yönetimi konularında Japonya’nın uzmanlığı ve geçmiş tecrübelerini,
ayrıca teknolojik yenilikleri odağına alıyor.
Japonya’nın Ankara Büyükelçisi Suzuki Kazuhiro, “İklim değişikliği günlük hayatımızı
doğrudan etkiliyor. UNDP ile çalışma amacımız, Japonya'nın karbonsuzlaşma ve iklim
değişikliğinin olumsuz etkilerini azaltma konusundaki liderliğine dayanıyor." şeklinde konuştu.
Lübnan’da doğup Suriye’de kuzeye doğru akan Asi Nehri, daha sonra Türkiye’ye giriyor.
Uzunluğu 571 kilometre olan akışı boyunca atıkları da taşıyan nehir, Hatay’dan Akdeniz’e
dökülüyor.
Yeni proje, 2019 yılında hazırlanmasına UNDP’nin destek verdiği Hatay ili yerel iklim eylem
planında tanımlanan, atık yönetimi ve geri dönüşümün iyileştirilmesi dahil, öncelikli önlemleri
ele alıyor.
“UNDP ile geliştirdiğimiz ve göç, çevre ve iklim konularında kentimizin dayanıklılığını
artırmaya odaklanan ortaklığımızın yeni bir aşamasına başlamaktan memnuniyet duyuyoruz.”
diyen Hatay Büyükşehir Belediye Başkanı Lütfü Savaş, “Yerel iklim eylem planımızın
uygulanmasına da destek olacak bu yeni proje, özellikle atık yönetimi, su kalitesi ve istilacı su
sümbülü ile mücadele konularındaki çabalarımıza uluslararası teknik uzmanlık yoluyla hız
kazandıracak.” şeklinde konuştu.
Projenin uygulayacağı somut önlemler arasında Asi Nehri’nin denize döküldüğü yerde biriken
denizel çöpün yakalanması, taşınması ve geri dönüştürülmesi; yerel balıkçı teknelerinin
Samandağ kıyı sularındaki atıkları toplamak üzere ilgili donanıma kavuşturulması; gençleri “sıfır
atık” uygulamaları konusunda eğitmek üzere 300 anaokulu ve ilkokul öğretmeni ile muhtarlara
eğitim verilmesi; su sümbülünün yayılma derecesini haritalamak üzere izleme sistemi kurulması;
istilacı bitkinin nehirden fiziksel olarak çıkarılmasına yönelik tekniklerin denenmesi; ve Çevre,
Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile işbirliği halinde denizel çöpün kontrol altına
alınması ve sıfır atık politikalarının uygulanması hakkında rehber ilkelerin belirlenmesi de
bulunuyor.
Girişim, UNDP’nin Hatay ilinde yaptığı çalışmaların üzerine inşa ediliyor. UNDP daha önce,
Hassa ilçesinde 60.000 kişiye hizmet vermek üzere, daha önce arıtılmaksızın Asi Nehri’ne
akıtılan kanalizasyon atığını arıtacak 4 milyon ABD Dolarlık atıksu arıtma tesisi inşa etmiş ve
2019 yılında işletmeye almıştı.
Hatay ili, Türkiye’de en yüksek mülteci nüfus oranına sahip illerden biri. İlin 1,7 milyon
nüfusunun 432.084’ü, yani dörtte biri, geçici koruma altındaki Suriyelilerden oluşuyor. Bu kadar
büyük bir nüfusun Hatay’a göçmüş olması, bölgenin atık yönetimi kapasitesi üzerinde de bir
baskı oluşturdu.
Türkiye’deki yeni girişim, UNDP İklim Sözü’nün (Climate Promise) 100’ü aşkın ülkede
desteklediği çalışmalardan yalnızca biri. İklim Sözü, ülkelerin Paris Anlaşması’na yönelik ulusal
taahhütlerini yerine getirmeleri için sunulan en büyük küresel iklim ve kalkınma desteği önerisi
konumunda.
UNDP, 2021 Glasgow İklim Zirvesi’nde, UKB (Ulusal Katkı Beyanı) hedeflerini somut eyleme
dönüştürmeyi hedefleyen “İklim Sözü: Vaatten Etkiye” olarak anılan yeni aşamayı başlatmıştı.
Bu aşamanın en büyük destekçisi olan Japonya, geleneksel ortaklar olan Avrupa Birliği,
Almanya, İsveç, İspanya ve İtalya’nın yanı sıra yeni finansman ortakları Birleşik Krallık,
Belçika, İzlanda ve Portekiz ile bu çabaların hızlandırılması için güç birliği yapacak.
