CHP, AKP, HDP ve MHP’nin seçim bildirgelerinden bahsedeceğim.
Adı geçen partiler seçim bildirgelerinde kadınlara ne vaatte bulundular? Vaatte bulundukları kadınlar kimler?
- CHP 240 sayfalık bildirgesinde toplam 25 sayfada (%10.4) 65 kez;
- AKP 360 sayfalık bildirgesinde 38 sayfada (%10.5) 138 kez;
- MHP 132 sayfalık bildirgesinin 7 sayfasında (%5.3) 16 kez ve
- HDP 92 sayfalık seçim bildirgesinin 22 sayfasında (%24) 76 kez kadın demiştir. Bunların yanı sıra sadece HDP Kadın Meclisi ile kadınlara yönelik vaatlerini Kadın Bildirgesi olarak ayrıca açıklamıştır.
Şimdi de içindekiler sayfası olan seçim bildirgelerinde kadınların hangi başlıklar altında yer alıyor:
- HDP hariç diğer seçim bildirgelerinin içindekiler sayfası vardır.
- MHP’nin bildirgesinde sadece “Kadın, Çocuk ve Aile”başlığı altında kadınlara yer verilmiş.
- CHP seçim bildirgesinde ise “Sağlık/Sağlığa Eşit Erişim” başlığı altında “Kadınlar ve Çocuklar”;“Toplum Kesimleri”başlığı altında “Kadınlar”alt başlığı ve bu başlık altında da “Eşitlikçi Düzenlemeler”,“Kadın ve Ekonomi”, “Ekonomik Destekler”, “Kadın İstihdamı”, “Çalışma Koşulları”, “Bakım Yükü”, “Eğitim”, “Yasal ve Kurumsal Düzenlemeler”alt başlıklarını içeren “Şiddet”başlığı ve “Toplumsal ve Siyasal Katılım” başlığı vardır.
- AKP seçim bildirgesinde ise sadece “İnsan ve Toplum” başlığı altında “Kadın”alt başlığı vardır ve bildirgelerinde “politikalarımızın odağında yer alan kadınlarımıza dair yapacaklarımıza, sadece kadın başlığı altında değil beyannamemizin hemen her başlığı altında yer vermekteyiz” notunu düşmüşlerdir.
Söz konusu dört partinin vaatte bulundukları kadınlara yönelik vaatleri değerlendirmek birbirlerinden farklılaştıkları ya da benzeştikleri noktalarda güttükleri siyaseti görmeyi mümkün kılıyor. Aslında herhangi bir partinin kadına dair söyledikleri, hangi ideolojik yönelimde bir parti olduğunun göstergesi oluyor.
Bu anlamda kadın ve kadın hakları, bir turnusol kağıdına dönüşüveriyor.
Seçim bildirgelerinde var olan Kadın hakları ile ilgili yapıya ulaşmak için öncelikle bildirgelerde kadın kelimesini aradım. Daha sonra bu kadın kelimesinin hangi bağlamda ve hangi sıfatlarla yani rollerle birlikte kullanıldığına ve bu rollerdeki kadınlara ne vaat edildiğine baktım.
Mesela, bildirgelerde köyde yaşanan sorunlardan genel olarak bahsedilebilir ancak bu yazıya kadın özelinde aktarılanlar ve özellikle kadınlara bulunulan vaatler dahil edilmiştir; yani köylülere değil doğrudan köylü kadına yönelik vaatler ele alınmış.
Sonuç olarak, seçim bildirgelerinde var olan Kadın hakları “Kadın ve Ekonomi”, “Kadın ve Aile”, “Kadın ve Mekan”, “Kadın ve Göç”, “Kadın ve Mücadele” temaları ve bu temaların dışında kalan Kadın hakları ise “Diğer Kadın hakları” teması altında ele aldım.
Kadın ve Ekonomi temasında HDP, CHP ve AKP istihdam edilmeyen, yönetici olabilecek kadın ve güvencesiz olan kadın haklarında ortaklaşmışlardır. CHP ve AKP girişimci kadınlara seslenen iki partidir.
- HDP tek başına işçi kadına, KHK’lı kadına ve çalışmayan kadına seslenmektedir.
- Sadece CHP esnaf kadına seslenirken
- sadece AKP çiftçi kadına seslenmektedir. Kadın ve Aile temasında
Dört partinin de seslendiği kadın hakları şiddet gören kadın ve anne kadındır.
MHP, CHP ve AKP kadını aile içinde ele almışlardır.
HDP bu noktada kadını kocasından, babasından yani aileden ayrı, bağımsız olarak tek başına ele alıp bunu özellikle vurgulayan tek partidir.
Bununla birlikte bu üç parti doğum koşullarını iyileştirmek adına doğurabilen kadına seslenmişlerdir. CHP, AKP ve HDP seslendikleri bir kadınlık hali de bakım veren kadındır.
- Eşi vefat etmiş kadına seslenen iki parti AKP ve HDP’dir.
- Boşanmış kadına seslenen tek parti ise HDP’dir.
- Kadın ve Mekan temasında ise CHP kadın dostu kentler ifadesiyle kentli kadına,
- AKP ise kırsalda yaşayan kadına vaatlerde bulunmuştur.
- Kadın ve Göç temasında ise MHP, AKP ve HDP’nin sığınmacı, mülteci, göçmen kavramları ile seslendiği kadın vardır.
- Kadın ve Mücadele temasında da dört parti eşit olmayan kadına eşitlik vadetmişlerdir.
- CHP, AKP ve HDP’nin bildirgelerinde destek olacağını vadettiği örgütlenen kadın vardır.
- Sadece HDP erkek egemen zihniyetin karşısında değiştiren, güçlü kadın temsiline bildirgesinde yer vermiştir. Diğer Kadın hakları dediğimiz temada ise HDP’nin seslendiği tutuklu kadın ve engelli kadın ile sadece AKP’nin seslendiği yardıma muhtaç kadın vardır.
Yukarıdakilere ek olarak CHP “bakım yükü” kavramını kullanan tek partidir, HDP ise “kadın emeği” kavramını kullanan tek partidir.
AKP ise kadınlardan “kadınlarımız” diye bahseden tek partidir. Bu ifade ile kadınların kendisine aidiyetini belirterek hegemonik bir ilişki kurduğunu açık etmektedir.
Çocuk bakımından sadece kadını sorumlu görmeyip erkeği de bu sorumluluğa dahil eden iki parti vardır; HDP ve CHP.
CHP iş yerlerinde emzirme odası ve kreş açma yükümlülüğünün sadece kadın çalışanların sayısına göre değil, tüm çalışanların sayısına göre belirleneceğini ve kamudaki ebeveyn izninden erkeklerin de yararlandırılacağını söylemiştir.
HDP ve CHP kadınlara hak temelli bakışla ile yaklaşırken AKP yardım politikalarının nesnesi olarak kadını inşa etmektedir.
HDP’nin bildirgesinde ise kadının genel temsili diğer üç partiden farklı olarak erkek egemen zihniyete karşı çıkan, değiştiren ve güçlü kadındır.
Yaşamın hiç bir alanında nesne değil, her alanında öznedir.
MHP ise bildirgesinde diğer partilerden farklılaşarak kadının aile içindeki konumuna vurgu yapmıştır. Kadını “Kadın, Çocuk ve Aile” başlığı altında ailenin bir üyesi olarak ele almıştır. Kadın aileden bağımsız değildir. Bu aile“millî ve manevî değerlerin korunması, yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında; millî bütünlüğün ve dayanışmanın pekiştirilmesinde büyük önemi” olan bir kurumdur.
Dolayısıyla ailesine bağımlı bu kadına yüklenen misyon milli ve manevi değerleri bir sonraki kuşağa aktararak bu değerleri yaşatmaktır. Sonraki kuşak olan ailenin çocuk üyeleri ile ilişki kuranlar da kadınlardır.
Sonuç olarak MHP’nin vaatte bulunduğu kadın aileden bağımsız olmayan anne olan kadındır.
Nitekim kadınları güçlendirmek için kadınların başta aile içindeki konumları olmak üzere aile üyeleri arasındaki bağlılığı ve aile bütünlüğünü pekiştirerek aileyi güçlendirme vaadinde bulunmuşlardır.
Bunun yanı sıra kadının mutluluğunun Türkiye’nin huzuru için teminat olduğunu vurgulamışlardır. Burada kadının bağımlı olduğu aile büyümüş, Türkiye olmuştur. Kadının diğerleri ile arasında simbiyotik bağ sürdürülmüştür.
MHP’nin vaatte bulunduğu kadınlar diğer partilerin seslendiği kadınlara nazaran azdır.
Sadece beş kadın halidir; anne kadın, doğuran kadın, eşit olmayan kadın, şiddet gören kadın, sığınmacı kadındır. Ayrıca sığınmacı kadınlar bildirge içinde aslında sorunlarının kaynakları olarak hedef gösterilmişlerdir ve göçtükleri topluma karşı tehdit içermektedirler.
Son söz olarak diyeceğim şudur; kadınlıklarımız seçim bildirgelerine sığmayacak kadar çok, birbirinden ayrı değil, bir arada ve durağan değil, değişkendir. Az değil çoğuz ve vaat edilenlerden daha fazlasında gözümüz var. ve hiçbir partinin ŞİDDET MAĞDURU KADINLARA YÖNELİK vaadi yoktur.
Derleme yazısıdır.
İnternet üzerinden haberlerden alıntılanmıştır.
Dr. Bahar Zeynep Barut
https://beyondtohuman.com
